De laatste verzorging van een overledene is voor velen geen lekker gespreks-onderwerp voor bij een borrel met een bitterbal. Ook al is voor mij het verzorgen van iemand die overleden is bijna 'gewoon' geworden, zelf praat ik ook niet zo snel over dit onderdeel van mijn werk. De laatste verzorging van een overledene is een intieme taak, waar volgens mij voor velen toch nog steeds een taboe heerst. Daarbij doel ik ook op het ongemak of de onwennigheid om hierover te praten. Deze ervaring met andere delen of er naar vragen doen we niet zo snel. Als je aan iemand zou vragen of hij of zij wil helpen bij de laatste verzorging dan is de eerste reactie eerder een stap achteruit dan vooruit. ‘Oooh dat weet ik niet hoor. Moet dat?’ Nee, dat moet niet maar het kan en mag wel.
Eerste taak bij overlijden
Het idee om het lichaam van een overledene te verzorgen maakt mensen niet meteen enthousiast. Toch denk ik dat de weerstand niet eens zozeer gaat over het verzorgen zelf, het is vaak de onwetendheid. Hier wil ik wel bij zeggen dat het voor andere mensen juist een vanzelfsprekendheid is dat ze bij de laatste verzorging willen helpen of aanwezig willen zijn. Zoals eerder gezegd: dat kan dus ook. De laatste verzorging is een onderdeel van het uitvaarttraject. Het is iets dat hoe dan ook moet gebeuren. Sterker nog, het is de eerste taak die geregeld moet worden.
Zorgvuldig met respect
De laatste verzorging is in uitvaartland een vakterm voor het verzorgen, wassen en kleden van de overledene. Dit wordt altijd zorgvuldig en met aandacht gedaan, ook bij mensen die geen familie of vrienden hebben die deze taak deels op zich willen nemen. Als je alleen de kleren uitzoekt, de bril opzet of de haren goed doet dan heb je ook geholpen.
Kinderen kunnen hier dus prima bij helpen en gaan er vaak normaler mee om dan wij grote mensen. Gewoon erbij zijn is misschien al fijn en kan helpend en waardevol zijn. Ieder mens verdient immers een zorgvuldige laatste verzorging. Het gaat hierbij mede om de laatste eer die je iemand terug kan geven door hem of haar netjes te verzorgen.
Troostend
Al staat de laatste verzorging niet meteen op de voorgrond, het uitvoeren van deze taak kan ook een waardevolle rol spelen in het zachtjes toelaten van de dood. De persoonlijke band tussen de overledene en de helpende verzorger maakt dat het ervaren kan worden als een rituele handeling. Hoe? Gewoon door het met aandacht te doen en er bewust de tijd en rust voor te nemen. Het verzorgen van een dierbare kan helpend zijn in je eigen proces van rouwverwerking, door het te doen wordt je bewust van het feit dat jouw dierbare niet meer levend hier aanwezig is. Het kan troostend werken om je verdriet op deze manier aan te kunnen raken en het is een bijzonder moment van nog even samen zijn.
© Anita Messelaar UVVDLE
