Kinderen begrijpen vaak meer dan wij denken. Toch vinden volwassenen het vaak lastig om over de dood te praten met kinderen. Maar het is nu eenmaal zo dat ook kinderen te maken krijgen met de dood. Slechts 1 op de 20 kinderen heeft voor zijn 16e nog nooit met een verlies te maken gehad. Het is dus belangrijk om dit onderwerp bespreekbaar te maken bij kinderen en jongeren. Gelukkig is hier steeds meer aandacht voor en zien we ook dat kinderen vaker worden betrokken bij het afscheid. Maar hoe kun je het onderwerp nu het beste bespreken met kinderen en hoe kun je kinderen betrekken bij de uitvaart?
Aangezien alle kinderen vroeg of laat te maken krijgen met de dood is het belangrijk om dit onderwerp bespreekbaar te maken. Op welke manier je dit het beste kunt doen, verschilt per leeftijd, maar wat eigenlijk bij iedere leeftijd belangrijk is, is dat je eerlijk en duidelijk bent. Probeer niet in vage termen te spreken.
Als je bijvoorbeeld tegen een kind zegt dat iemand voorgoed is gaan slapen, zal hij of zij misschien niet meer naar bed durven. Noem het beestje dus bij de naam, de woorden dood en overlijden mag je best gebruiken. Dit voorkomt misverstanden en het helpt het kind om het definitieve karakter van de dood te begrijpen.
Leg gedoseerd uit, en in begrijpelijke taal, die past bij de leeftijd van het kind, wat de dood inhoudt.
Vind je het lastig om het te bespreken? Pak er dan een boek bij of kijk samen een film die geschikt is voor zijn of haar leeftijd en die het onderwerp op een toegankelijke manier bespreekbaar maakt. Er zijn heel wat kinderfilms en kinderboeken te vinden waarin de dood en rouw naar voren komen. Wat ook een optie is, is om het kind te vragen of hij of zij vragen heeft of zich dingen afvraagt. Vaak hebben kinderen hun eigen fantasie en door er naar te vragen weet je ook beter wat er omgaat in het hoofd van het kind.
Leg van te voren uit wat een uitvaart inhoudt en wat ze ongeveer kunnen verwachten, zodat ze niet te zeer schrikken van de verdrietige en emotionele sfeer. Want ze zullen bijvoorbeeld tantes en ooms zien die normaal gesproken erg vrolijk zijn en nu opeens heel verdrietig.
Kinderen betrekken bij de uitvaart kan op verschillende manieren. Zo kun je een kind al in de dagen vóór de uitvaart erbij betrekken, maar ook tijdens of na de uitvaart. Hieronder volgen enkele voorbeelden. Let er wel op dat je het altijd goed afstemt met het kind. Betrek het kind indien mogelijk, maar forceer het niet. Het kind moet wel de kans krijgen het op zijn of haar manier af te sluiten.
Door kinderen te betrekken bij de uitvaart help je ze een stukje in hun rouwproces. Ook na de uitvaart is het belangrijk om regelmatig te polsen hoe het gaat. Kinderen rouwen op een andere manier dan volwassenen. Zo stellen ze soms hun verdriet uit tot het voor hun gevoel beter gaat met de ouder en ze er meer ruimte voor hebben. Hun reactie kan dus later komen. Probeer altijd open te staan voor hun verdriet en geef dit ook aan.
© Anita Messelaar UVVDLE
