‘Ze is wel heel koud….’ zei haar kleinzoon van zes. ‘Dat komt omdat ze op een koelkast wordt bewaard’, wist zijn grote zus te vertellen. Kleinzoon knikte begripvol en pakte de hand van oma opnieuw vast. Vervolgens draaide hij zich om en ging weer verder spelen.
Vandaag de dag mogen kinderen steeds meer bij een uitvaart worden betrokken, zeker als het gaat om een naast familielid. Zelf ben ik er een groot voorstander van kinderen te betrekken bij een uitvaart. Dat geldt tijdens de ceremonie, maar zeker ook voor de dagen voorafgaande aan de uitvaart. Kinderen geven meestal heel goed hun grenzen aan. Met hun nieuwsgierigheid en onbevangenheid staan ze vaak open in het proces.
Uit onderzoek is gebleken dat wanneer iemand in de omgeving van een kind is overleden het in eerste instantie belangrijk is om het kind zelf de keuze te laten of hij of zij wel aanwezig wil zijn bij de uitvaart. Kinderen kunnen die keuze heel goed zelf maken. Geef kinderen het gevoel dat ze erbij horen, gehoord en serieus genomen worden in hun gevoelens.
Uit de praktijk:
Papa lag thuis opgebaard op bed in een kamer die altijd gebruikt werd als speelkamer voor de kinderen, grenzend aan de woonkamer. Iedereen liep daar in en uit, ook de kinderen. Op de dag van de uitvaart werd papa in de kist gelegd en samen met mama werd de kist van papa gesloten. Op het moment dat papa naar de auto werd gebracht zei de jongste: 'Hé waar is mijn papa nou, papa mag nu weer open toch?'
Het is mijn overtuiging dat als kinderen wordt geleerd afscheid te nemen, zij als volwassenen daar beter mee om kunnen gaan. Samen er voor zorgen dat afscheid nemen niet schadelijk is, maar het beste voor het kind. Samen er voor zorgen dat het afscheid ook voor uw kind een goede ervaring wordt. Stel dat een kind echt niet naar de uitvaart wil, vraag naar de reden en hoe zij dan wel afscheid willen nemen; misschien liever alleen zonder al die mensen om hun heen. Neem ze bij de hand en begeleid het kind hierin.
Wees eerlijk over de dood
Krijg je van een kind de vraag wat dood is, dan kun je het beste eerlijk zijn. Zeg gerust: ‘Dat weet ik niet precies. Het enige dat ik wel weet, is dat iemand niks meer kan voelen, geen pijn meer heeft en nooit meer terugkomt.'
Afscheid nemen hoort bij een deel van hun leven, dat mag een kind ook leren. Doe je dit niet, dan denkt een kind dat je niet verdrietig mag zijn of dat iemand zomaar kan verdwijnen. Dat voelt onveilig, dus praat erover met een kind.
Uit de praktijk:
De dag van de uitvaart brak aan. De kleinkinderen hielpen met sluiten van de kist en begeleiden oma de aula in. Daar werd het leven van oma herdacht met mooie verhalen en muziek. Haar kleinkinderen om haar heen die met viltstiften lieve woorden schreven en tekeningen maakte om haar kist nog mooier maakte. Natuurlijk vloeiden de tranen ook, want oma was de liefste. Gefascineerd door de prachtig versierde kist en alle bloemen om haar heen, concludeerde de oudste kleindochter dat oma nog meer waard was geworden. Want ze lag nu in een schatkist. “Dag oma je bent een schat…..” zei ze zacht. Ze had geen mooiere woorden kunnen uitspreken. Met een glimlach verlieten de kleinkinderen de aula.
© Anita Messelaar UVVDLE
